سیاست / شناسه خبر: 62233 / تاریخ انتشار : 1399/7/1 08:57
|
مینا خوئینی

مهارتهای اجتماعی درکودکان

بوشهری ها | مهارتهای اجتماعی پایه و اساس ارتباطات موثرفرد با دیگران و محیط به حساب می آید و برخورداری از آن و ارتباط ثمربخش برای داشتن عملکردی موفق در زندگی ضروری است.

بوشهری ها / مینا خوئینی | مهارتهای اجتماعی پایه و اساس  ارتباطات موثرفرد با دیگران و محیط  به حساب می آید و برخورداری از آن و ارتباط ثمربخش برای داشتن عملکردی موفق در زندگی ضروری است.

انسان، از آغاز پیدایش خود وتا جایی که تاریخ مدون او نشان میدهد، زندگی را به صورت دسته جمعی و گروهی شروع کرده و ادامه داده است. بنابراین انسان، اجتماعی خلق شده است و بدون زندگی اجتماعی، قادر به ادامه حیات نیست.

اولین لبخند کودک به مادر بعنوان اولین نشانه از رشد اجتماعی به حساب می آید.و در ادامه باید گفت لازمه زندگی اجتماعی، اجتماعی شدن است.

در متون ، روانشناسی، مفهوم مهارتهای اجتماعی به صورت مختلفی تعریف شده است. این مهارتها مجموعه ای از توانایی هایی هستند که روابط اجتماعی مثبت و مفید را آغاز و حفظ نمایند، دوستی و صمیمت با سایرین را گسترش دهد، به افراد اجازه دهد که خود را با شرایط وفق دهند و تقاضاهای محیط اجتماعی را بپذیرند.

اموزش مهارتهای اجتماعی در کودکان با هدف 

1.         آماده کردن کودکان برای برقراری ارتباط مناسب با دیگران (همسالان و بزرگسالان)

2.         شناخت مهارت های ارتباطی

3.         شناخت احساسات خود و دیگران

4.         شناخت مسئولیت های فردی و اجتماعی

 

در واقع آنچه به کودکان آموزش داده می شود عبارت است از:

شناخت مهارتهای ارتباطی، شناخت احساسات خود و دیگران و شناخت مسئولیت های فردی و اجتماعی

مهارتهای اجتماعی، رفتارهای آموختنی هستند که بر رواباط میان افراد تأثیر چشم گیری می گذارند.

آموزش مهارتهای اجتماعی، منجربه  کاهش مشکلات رفتاری از قبیل رفتارهای ضداجتماعی، گوشه گیری، رفتارهای خشونت آمیز و ارتقای کفایت اجتماعی  ومقبولیت در میان همسالان و تعاملات اجتماعی و همچنین افزایش مهارتهای هیجانی- عاطفی، قابلیتهای اجتماعی و در کل سلامت روان افراد می گردد.

نتایج پژوهشها نشان داده است که کودکان و نوجوانان دارای مهارتهای ارتباطی ضعیف ، با احتمال کمتری از سوی همسالانشان موردپذیرش واقع می شوند همچنین تعاملات اجتماعی کارآمد، به وضوح برای سازش هیجانی و رفتاری و عملکرد موفق در خانه، مدرسه، محل کار، و اجتماع ضروری هستند.

رفتار میان فردی ماهرانه بطور طبیعی دارای عواقب پاداش دهنده، از قبیل شروع و عمق بخشیدن به دوستی ها و کاهش منابع تنش آور زندگی هستند با این حال با وجود اهمیت فراوان کسب مهارتهای اجتماعی در کودکان، متأسفانه، نظام آموزشی رسمی ما راهکارهای مناسب و موثری برای بهبود تعاملات اجتماعی میان دانش آموزان با یکدیگر و حتی دانش آموزان با اولیاء مدرسه ارائه نداده است.

شش سال اول زندگی کودک سالهای حساس هستند و اساس آموخته های کودک در شش سال اول زندگی او شکل می‌گیرد، زیرا میزان تحول در این سالها نسبت به مراحل دیگرسرعت بسیار بیشتری دارد پرورش کامل استعدادهای کودک به ویژه در این سالها نیاز به محیطی محرک و برانگیزنده دارد.

از این رو کسب مهارت‌های اجتماعی در این دوره از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یادگیری مهارت های اجتماعی به کودک کمک می‌کند که خود و دیگران را بشناسد دوست بدارد، اعتماد به نفس بیشتر و انتخاب‌های بهتری داشته باشد ، مستقل تر شود ، مشکلاتش را با روش‌های دوستانه حل کندوتعامل مثبت و با دوام تری با دیگران داشته باشد ، دیگران با او راحت باشند و در نهایت زندگی و آینده بهتری برای خود رقم بزند .

چرا که این مهارت ها در تمام لحظات زندگی او از زمین بازی تا کلاس و در خانواده و محل کار نقش دارند. در این بین بخش بزرگی از رشد و کسب مهارت های اجتماعی با بازی تامین می‌شود. از طریق بازی بچه ها کار گروهی مشارکت و رعایت نوبت را یاد می‌گیرند.

بازی موجب ارتباط کودک با محیط بیرون می شود و دنیای اجتماعی او را گسترش داده و موجب شکوفایی استعدادهای نهفته و بروز خلاقیت می شودو همکاری، همیاری و مشارکت کودک را توسعه می دهد.

مونته سوری بازی را مدرسه بزرگی می داند که کودک در آن پرورش می یابد و نیروی بدنی، ذهنی و اجتماعی او ارتقا پیدا می کند و با  ارتقا فرایندهای یادگیری همچون مشاهده، تجربه آموزی، حل مسئله و خلاقیت در کودکان موجب گسترش مهارتهای اجتماعی آنها می شود، همچنین بازی وسیله ا ی است که کودکان برای بیان احساس، برقراری روابط، توصیف تجربه ها، آشکار کردن آرزوها و خودشکوفایی خود از آن استفاده می کنندو بدین ترتیب برای زندگی کردن از هر جهت آماده می شود

بازی حتی می تواند نقش درمانی نیز داشته باشد که به یاری کودکان با مشکلات هیجانی/ رفتاری می شتابد تا کودک با بازی های هدفمند بتوانند مسائل خود را به دست خود و از طریق بازی های خود حل کنند.

در این روش به کودکان فرصت داده می شود تا احساس های آزاردهنده و مشکلات درونی خود را از طریق بازی بروز دهند و آنها را به نمایش بگذارد بنابراین بازی یکی از مهمترین مؤلفه های زندگی کودک است.

8 قانون تقویت مهارت های اجتماعی

مهارت های کلامی:

کودکان باید بتوانند در بحث ها شرکت کنند سوال بپرسند و نظر و احساس شان را به آسانی بیان کنند.

ادب در رفتار و گفتاری

با توجه به این که استفاده از کلمات مودبانه در صحبت در ایجاد و ادامه دوستی بسیار موثر است،کودکان را تشویق کنید که از کلماتی مثل: خواهش می کنم، متشکرم، ببخشید و متاسفم در تعامل با کودکان دیگر استفاده کنند.

وقتی می خواهند از وسایل دیگران  استفاده کنند از آنها اجازه بگیرند یا وقتی کسی به آنها محبت می کند از آنها تشکر کند

 رفتار آرام را به کودک بیاموزید

از کودک بخواهید با صدای آهسته حرف بزند به دیگران القاب ندهد از خودش بخواهید راه حل پیشنهاد دهد

رفتار خوب کودک را تحسین و تقویت کنید

زمانی که کودک مهارت جدید را برای حل و رفع اختلافات به کار می گیرد، زمانی که از تن دادن به دعوا خودداری می کند او را تحسین کنید.

زمانی که کودک راه حلی به جز مشاجره برای رفع مشکلش با دوستانش پیدا می کند به او پاداش دهید.

 پیامدهای منفی اعمال کودک را به او نشان دهید.

با کودک خود صحبت کنید و  پیامدهای منفی رفتارش  را به او نشان دهید بدین ترتیب کودک هم تعامل کلامی  طرفین را از شما می آموزد هم از پیامدهای رفتارهای غلط خود آگاه می شود

مسئولیت های مختلف به کودکان بدهید تا آنها را انجام دهند

می‌توانید از کارهای سبک تر شروع کنید اگر مسئولیت خود را به درستی انجام نداده او را سرزنش نکنید.

بلکه برای بخشی از کار که درست انجام داده و یا تلاشی که کرده از او تشکر کنید و موقعیت‌های بیشتری برای مسئولیت دادن به او به وجود بیاورید. مسئولیت پذیری یکی از جنبه های مهم رشد اجتماعی می باشد.

برای بسیاری از کودکان درک هیجان و احساسی که دارند راحت نیست

شاید کودکان بتوانند با شناخت علائم احساسات خود آنها را بیان کنند و احساسات دیگران را بشناسند. همدلی یعنی آگاهی از احساسات و نیازهای دیگران بچه هایی که همدلی کردن را یاد نمی گیرند ممکن است هیچ وقت شکیبایی و احترام به دیگران را یاد نگیرند. بنابراین راههای بیان احساسات و شنیدن و درک احساسات دیگران را به کودک خود بیاموزید.

احترام به دیگران را در کودک خود تقویت کنید

به کودکان توضیح دهید که اگر ما به دیگران احترام بگذاریم آنها هم به ما احترام می گذارند ضمن اینکه در رفتارهای خود نیز دقت نظر کافی داشته باشید که کودک ضمن شنیدن توصیه های رفتاری از شما یک الگوی مناسب از رفتار شما نیز داشته باشد

با توجه به اینکه بازی نقش مهمی در رشد اجتماعی کودکان ایفا می کند  در اینجا به معرفی چند بازی ساده برای رشد و ارتقا مهارتهای اجتماعیخواهیم پرداخت

خاله بازی

هرچه تماس های اجتماعی کودکان با یکدیگر بیشتر باشد در ارتباطات اجتماعی آینده خود موفق تر خواهند بود.

مفاهیم اجتماعی تشکر کردن سلام و خداحافظی کردن را می توان در قالب بازی های مختلف به کودک آموزش داد. در خاله بازی گروهی از دوستان نقش مهمان و چند نفر نقش میزبان را بازی می کنند.

 و در جریان بازی کلمات مورد نظر را به کار می‌برند از عروسک های نمایشی می توان برای آموزش مهارت های اجتماعی استفاده کرد.

بازی با نقاشی حرف بزن

اگر برای کودک مشکل است که درمورد احساسش صحبت کند، تشویق کنید که آن را نقاشی کند.

کودکان را راهنمایی کنید که علائم جسمی احساسات را بشناسند و بدانند که گریه کردن نشانه غم است

و فریاد زدن نشانه عصبانیت است ضربان تند قلب و لرزیدن نشانه ترس است سرخ شدن گونه ها علامت خجالت است

بدین ترتیب کودک را در موقعیتهای مختلف کلامی قرار داده و از او بخواهید خود و  احساسش را نقاشی کند.

من تلفن هستم (بازی گروهی) :

بچه ها به ردیف کنار هم می نشینند.

مربی جمله ای را در گوش اولین کودک میگوید و کودک باید آن را به نفر بعدی انتقال و به همین صورت بازی ادامه پیدا میکند.

تا به نفر آخر برسد و نفر آخر باید جمله ای که شنیده را بلند بگوید.

مسابقه زل زدن

کودک را وقتی با کسی صحبت می کند به برقراری تماس چشمی تشویق کنید

کودک تان را تشویق کنید تا برای برقراری ارتباط مؤثر و نیز به منظور بنا نهادن اعتماد به نفس، در حین صحبت، تماس چشمی با شما داشته باشد. کودک نوپای شما برای افزایش سطح این مهارت خود نیاز دارند که هر روز تمرین کنند. بازی¬هایی نظیر “مسابقه زل زدن” رو امتحان کنید و به کودکتان بگویید با عروسک¬هایش صحبت کند یا در حالی که به چشمان شما زل زده است، برای شما داستان تعریف کند.

معلم بازی

آنها را به حرف بکشانید

کودکان شما باید یاد بگیرند به صورت کلامی یا غیر کلامی، احساسات خود را بیان کنند، با دیگران تعامل داشته باشند، و به محرک¬های اجتماعی پاسخ دهند. به کودکانتان کمک کنید تا احوالپرسی و پاسخ¬های مناسب را یاد بگیرند. کودکان ممکن است برای تعامل مناسب با دیگران، غلبه بر کمرویی، مدیریت شرایط و پاسخ دهی و بیان احساسات صحیح خود نیاز به کمک و راهنمایی داشته باشند.

اجازه بدهید کودکانتان بدانند آنها برای صحبت کردن، سؤال پرسیدن، برطرف کردن نیازها و تمایلات و اعتقادات و ایده -هایشان آزاد هستند. به عنوان والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ هر روز با آنها صحبت کنید و از کلمات زیادی مانند : لطفاً، اجازه بده، متشکرم، معمولاً و … استفاده کنید برای تقویت مهارت صحبت کردن از او بخواهید موضوعی را که می داند را بعنوان معلم به شما توضیح دهد،در این نقش پذیری می توان تعاملات بین فردی، مهارت کلام و مسئولیت پذیری را تقویت کرد.

من خبرنگارم

مکالمه کردن را به آنها یاد بدهید.

اساساً مهارت مذاکره، برای ارتقای اجتماعی ضروری است. کودکان بزرگتر غالباً از اینکه چگونه باید مکالمه کنند، مطمئن نیستند. با کودکتان درباره مهارت¬ های اساسی مذاکره صحبت کنید. بگذارید که آنها ضمن صحبت و تمرین مکالمه با شما، محدوده لغات خود را بالا ببرند. همچنین با کودک تان درباره اینکه چطور وارد یک مذاکره شوند، صحبت کنید.برای تمرین و تقویت این مهارت بازی من خبرنگار هستم بازی مناسبی به نظر می آید.

کودک با یک میکروفون فرضی در مورد موضوعی که با او توافق می کنید از اعضای خانواده گزارش و مصاحبه تهیه می کند

در این بازی کودک ضمن اینکه در نقش خبرنگار واژه پردازی می کند یک شنونده فعال برای توضیحات شماست که این توضیحات می تواند دایره واژگانی و نحوه سخن گفتن کودک را غنی ببخشد. | پیام عسلویه 

 

کلیدواژه

میناخوئینی

پیام عسلویه

کودکان

مهارتهای اجتماعی

ارسال نظرات

captcha
کلینک زیبایی
نمایشگاه  پتروشیمی